"Bóle w odcinku lędźwiowym kręgosłupa"

 Co to jest ból krzyża i jakie są jego przyczyny?

Określenia „bóle krzyża” używa się w odniesieniu do wielu rodzajów dolegliwości o charakterze bólowym, zlokalizowanych w dolnej części kręgosłupa, o różnej przyczynie, nasileniu i obrazie klinicznym. U podłoża bólów krzyża leży najczęściej choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, której nasilenie zależy od wielu czynników, w tym:

• predyspozycji genetycznych
• wykonywanej pracy (w szczególności od nasilenia i charakteru obciążeń kręgosłupa w trakcie pracy)
• wieku
• uprawiania sportu
• budowy ciała.

Najczęstszym źródłem bólu krzyża jest krążek międzykręgowy. Jest to element kręgosłupa, który kształtem przypomina dysk. Składa się z pierścienia włóknistego otaczającego elastyczne, chrzęstno-włókniste jądro miażdżyste. Krążki międzykręgowe łączą poszczególne trzony kręgowe oraz przenoszą i amortyzują obciążenia, na jakie jest narażony kręgosłup.

Proces zwyrodnieniowy krążków międzykręgowych, który rozpoczyna się już w okresie dojrzewania i postępuje z czasem, określamy terminem dyskopatii.

Gwałtowne nasilenie zmian zwyrodnieniowych krążka międzykręgowego pod wpływem nadmiernego obciążenia powoduje pękanie włókien pierścienia włóknistego i przesuwanie się jądra miażdżystego do tyłu, wywołując ostry ból kręgosłupa. Mówimy wtedy o ostrej lumbalgii (potocznie używa się również określenia lumbago lub postrzał).

Jeśli jądro miażdżyste, które normalnie stanowi centralną część krążka międzykręgowego, ulegnie przesunięciu do tyłu w takim stopniu, że spowoduje ucisk na korzenie nerwowe w kanale kręgowym, do bólu kręgosłupa może dołączyć ból promieniujący do pośladka, uda lub stopy. Mówimy wtedy o rwie kulszowej (lub udowej) lub też bólu korzeniowym. W niektórych przypadkach pierścień włóknisty może ulec całkowitemu przerwaniu, a fragment jądra miażdżystego może się przemieścić do kanału kręgowego, powodując ucisk korzeni nerwowych lub ich uszkodzenie. Taki stan, określ się terminem przepukliny jądra miażdżystego krążka międzykręgowego (potocznie i nieprawidłowo „wypadnięciem dysku/krążka międzykręgowego”). Poza bólem mogą się wtedy pojawić ubytkowe objawy neurologiczne, takie jak zaburzenia czucia na skórze kończyny dolnej, niedowład stopy czy osłabienie odruchów głębokich.

Dyskopatia nie jest bezpośrednią przyczyną wszystkich bólów krzyża. W znacznej części przypadków ból jest generowany w zakończeniach nerwowych przeciążonych lub przykurczonych mięśni przykręgosłupowych, stawów międzywyrostkowych lub więzadeł kręgosłupa. Trzeba również pamiętać o innych, potencjalnie zagrażających patologiach, takich jak guzy kręgosłupa, zmiany zapalne i ropne, krwiaki w obrębie kanału kręgowego czy wreszcie złamania kręgosłupa. U osób starszych, zwłaszcza chorych na osteoporozę, złamania kompresyjne trzonów kręgów mogą być spowodowane nawet pozornie niegroźnym upadkiem.

Kolejną grupą dolegliwości odczuwanych często jako bóle krzyża są bóle wywołane patologiami sąsiednich narządów:

• układu moczowego (np. kamica nerkowa, zapalenie dróg moczowych, zapalenie pęcherza)
• układu rozrodczego u kobiet (przewlekłe stany zapalne narządu rodnego, guzy macicy i przydatków, endometrioza, bolesne miesiączki)
• gruczołu krokowego u mężczyzn (zapalenie, nowotwór)
• dolnego odcinka przewodu pokarmowego (przewlekłe zaparcia)
• wątroby i trzustki
• stawów biodrowych i krzyżowo-biodrowych.

Mówimy wtedy o tak zwanych bólach rzutowanych (udzielonych, z przeniesienia).

Jak często występuje ból krzyża?

Bóle krzyża dotykają w różnym okresie życia około 90% dorosłych osób, przy czym co roku zapada na nie około 5% osób w populacji. W ciągu 2 miesięcy od początku objawów u 90% pacjentów dochodzi do istotnej poprawy, jednakże nawrotowy ból krzyża pojawia się aż u 75% z nich.

Jak się objawia ból krzyża?

Rozróżnia się dwa rodzaje zespołów bólowych kręgosłupa lędźwiowego spowodowanych przez dyskopatię.

Pierwsza grupa to nagłe, ostre bóle krzyża, pojawiające się po gwałtownym przeciążeniu kręgosłupa przy schylaniu się czy podnoszeniu ciężkich przedmiotów lub przy skręcie tułowia. Ból jest przeszywający i ostry, zlokalizowany głęboko, a najmniejszy ruch powoduje jego nasilenie. Zwykle ból jest ograniczony do dolnej części kręgosłupa i okolicy przykręgosłupowej, jednak w części przypadków może również promieniować do biodra, uda, podudzia lub stopy jednej albo obu kończyn. Odruchowy przykurcz mięśni przykręgosłupowych unieruchamia tułów często w znacznym skrzywieniu w płaszczyźnie bocznej lub przednio-tylnej.

Drugi typ bólów krzyża to bóle tępe i rozlane, stopniowo narastające. Nasilają się po staniu, siedzeniu, chodzeniu, a ustępują w pozycji leżącej. Ten typ bólów krzyża jest charakterystyczny dla okresu choroby krążka międzykręgowego przed przerwaniem pierścienia włóknistego.

Co robić w razie wystąpienia bólu krzyża?

W przypadku ostrego bólu krzyża zazwyczaj sami pacjenci ograniczają zbędne ruchy i obciążenia kręgosłupa. Pozostanie w łóżku w pozycji na boku z ugiętymi nogami w stawach kolanowych i biodrowych lub w pozycji na plecach z podłożeniem poduszki pod kolana zwykle przynosi ulgę. Nie jest to równoznaczne z pozostawaniem przez dłuższy czas w unieruchomieniu. Zwykle poprawa następuje po 1-2 dniach, ale jeśli ból nie zmniejsza się istotnie w ciągu 3-4 dni, należy się zgłosić do lekarza.

W łagodzeniu bólu można zastosować doustne leki przeciwbólowe dostępne bez recepty, takie jak paracetamol, ibuprofen, diklofenak, naproksen czy kwas acetylosalicylowy (aspiryna). Ulgę mogą również przynieść stosowane miejscowo maści lub żele zawierające leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Niektórym pacjentom pomagają okłady chłodzące lub rozgrzewające.

Kiedy należy się zgłosić do lekarza?

Jeśli powyższe postępowanie nie powoduje poprawy, należy się zgłosić do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, który po zbadaniu może zlecić silniejsze leki przeciwbólowe (czasami wskazane są również leki rozluźniające mięśnie lub uspokajające, a w ciężkich przypadkach leki przeciwbólowe z grupy leków narkotycznych) podawane doustnie lub w zastrzykach.

Silny ból krzyża na drodze odruchowej zazwyczaj wywołuje trudności w oddawaniu moczu i defekacji. Leki przeciwbólowe zwykle poprawiają sytuację, również ciepła kąpiel może czasami ułatwić rozluźnienie zwieraczy. Jeśli jednak przez kolejne 12 godzin nie możesz oddać moczu, powinieneś pilnie zgłosić się do lekarza.

Do lekarza należy również zgłosić się jak najszybciej, jeśli bólowi (zwłaszcza promieniującemu do kończyny dolnej) towarzyszy:

• osłabienie siły ruchów stopy (brak możliwości zgięcia lub wyprostowania stopy w stawie skokowym)
• osłabienie siły mięśniowej w innym obszarze kończyny dolnej
• zaburzenia czucia na skórze kończyny dolnej.

Objawy te mogą świadczyć o ucisku krążka międzykręgowego na korzenie nerwowe.

W przypadku bólu o charakterze przewlekłym wskazaniami do zgłoszenia się do lekarza są takie objawy jak:

• niewyjaśniona utrata masy ciała
• towarzyszące bólowi gorączka lub dreszcze
• nasilanie się bólu w nocy lub w pozycji leżącej.

Jak lekarz ustala rozpoznanie bólu krzyża?

Przed ustaleniem rozpoznania i wdrożeniem leczenia lekarz musi uzyskać podstawowe informacje dotyczące wystąpienia, umiejscowienia i nasilenia bólu oraz obiektywne wyniki badania lekarskiego. Zgłaszając się do lekarza z bólem krzyża, trzeba być przygotowanym na pytania dotyczące:

• czasu i okoliczności wystąpienia objawów
• nasilenia bólu
• czynników, które pogarszają ból (określone pozycje, wysiłek, ruch)
• czynników, które zmniejszają odczuwanie bólu
• czasu trwania dolegliwości.

W ustaleniu prawidłowego rozpoznania ważne jest dokładne umiejscowienie bólu (ból krzyża, bóle rzutowane, bóle korzeniowe). Lekarz zapyta również o inne objawy towarzyszące bólowi (np. gorączka z dreszczami, zaburzenia oddawania moczu i stolca, zaburzenia czucia w nogach oraz w okolicy krocza, zaburzenia funkcji seksualnych), stosowane dotychczas leki, jak również inne choroby.

Przeprowadzając badanie lekarz oceni siłę mięśniową i odruchy w dolnej połowie ciała oraz czucie i napięcie korzeni nerwowych. Służą temu badania polegające między innymi na unoszeniu kończyn w pozycji leżącej, zginaniu i prostowaniu kończyn, wywoływaniu odruchów ścięgnistych czy wywoływaniu wrażeń czuciowych poprzez dotykanie skóry na zmianę tępym i ostrym przyrządem.

W zdecydowanej większości przypadków, gdy bólowi nie towarzyszą zaburzenia neurologiczne a w wywiadzie lekarz nie stwierdzi podstaw do podejrzenia zmian urazowych, zapalnych czy nowotworowych, do ustalenia diagnozy nie jest potrzebne wykonanie żadnych badań obrazowych.

Jakie badania dodatkowe może zlecić lekarz?

Badania obrazowe u osoby z ostrym zespołem bólowym wykonuje się w przypadku podejrzenia zmiany nowotworowej lub zapalnej w obrębie kręgosłupa lub gdy bólowi towarzyszą zaburzenia neurologiczne (niedowład, zaburzenia odruchów, znaczne zaburzenia czucia, zatrzymanie oddawania moczu). W tych sytuacjach wskazane jest wykonanie badań w trybie pilnym i ocena ich wyników pod kątem leczenia operacyjnego. W przewlekłym zespole bólowym badania obrazowe służą ukierunkowaniu dalszego leczenia, skorygowaniu rehabilitacji lub ocenie wskazań do leczenia operacyjnego.

Do badań obrazowych używanych w diagnostyce bólów krzyża zalicza się zdjęcia rentgenowskie (RTG spoczynkowe oraz czynnościowe, w różnych projekcjach), badanie tomograficzne (TK) kręgosłupa, badanie techniką rezonansu magnetycznego (MR).

Zdjęcie RTG kręgosłupa służy ocenie struktur kostnych (w tym trzonów kręgów), zwłaszcza po urazach kręgosłupa, przy podejrzeniu zmian nowotworowych lub innych patologii trzonów kręgów. Czynnościowe badanie rentgenowskie daje możliwość oceny stabilności kręgosłupa.

Tomografia komputerowa dobrze obrazuje struktury kostne, a ponadto pozwala ocenić tkanki miękkie i ewentualną dyskopatię (choć nieco mniej dokładnie niż MR). Znajduje zastosowanie zarówno w diagnostyce zmian urazowych kręgosłupa, jak i w chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa czy diagnostyce zwężenia (stenozy) kanału kręgowego. Jest badaniem z wyboru u pacjentów, u których przeciwwskazane jest MR (np. z powodu wszczepionych metalowych protez lub rozrusznika serca).

Rezonans magnetyczny (MR) daje wysokiej jakości obraz tkanek ciała i jest niewątpliwie badaniem o największej czułości w wykrywaniu przepukliny jądra miażdżystego. Doskonale uwidocznia również inne patologie kręgosłupa i tkanek otaczających, takie jak guzy, krwiaki czy zmiany ropne.

Jakie są sposoby leczenia bólu krzyża?

Leczenie zachowawcze

Podstawą postępowania w okresie ostrego bólu krzyża jest leczenie zachowawcze, polegające na czasowym odciążeniu kręgosłupa (uwaga: unieruchomienie w łóżku nie powinno trwać dłużej niż 4-5 dni), podawaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych (doustnie lub w zastrzyku oraz miejscowo, w postaci żelu lub maści), a w niektórych przypadkach również leków rozluźniających mięśnie. Ważnym elementem postępowania jest edukacja, mająca na celu zaznajomienie chorego z przyczyną dolegliwości oraz prostymi metodami zmniejszania bólu i unikania niekorzystnych obciążeń kręgosłupa, mogących zaostrzać objawy (np. schylanie się, podnoszenie cięższych przedmiotów, skłony czy znaczne przeprosty kręgosłupa).

Fizykoterapia i rehabilitacja

Kolejnymi krokami w leczeniu zachowawczym bólu krzyża są fizykoterapia i rehabilitacja. Nie należy opóźniać ich wprowadzenia, gdyż im wcześniej wdroży się odpowiednie ćwiczenia, tym mniejsze jest ryzyko przejścia ostrego bólu w przewlekły zespół bólowy kręgosłupa. Należy pamiętać, że zabiegi fizykoterapeutyczne, takie jak TENS, elektrostymulacja, ultradźwięki (niewskazane w okresie ostrym) czy ciepło i krioterapia, stanowią metody uzupełniające, ułatwiające właściwą rehabilitację. Leczenie oparte tylko na zabiegach fizykoterapeutycznych przynosi zdecydowanie mniejsze efekty w porównaniu z równoczesnym stosowaniem zabiegów i ćwiczeń fizycznych.

Program ćwiczeń powinien być dobrany indywidualnie dla pacjenta i wspomagany przez rehabilitanta aż do momentu, w którym pacjent będzie w stanie samodzielnie kontynuować prawidłowe i systematyczne ćwiczenia w domu.

Leczenie operacyjne

Leczenie operacyjne jest konieczne zaledwie u 1-2% pacjentów z bólem krzyża. Wskazaniami do leczenia operacyjnego w trybie pilnym są towarzyszące ostrej rwie kulszowej niedowłady w zakresie kończyny dolnej (po potwierdzeniu w badaniu MR lub TK ucisku na korzeń przez fragment jądra miażdżystego) oraz rwa kulszowa z zatrzymaniem moczu i zaburzeniami czucia na kończynach lub w okolicy krocza. Ponadto stwierdzenie niestabilnego złamania kręgosłupa, guza lub ropnia w kanale kręgowym, z obecnym deficytem neurologicznym (niedowład, zaburzenia czucia, zaburzenia odruchów) również jest wskazaniem do pilnej operacji. Leczenie operacyjne może być również wskazane w przypadku nasilonego zespołu bólowego, którego nie można opanować lekami przeciwbólowymi, lub w przypadku przewlekłego bólu kręgosłupa, w którym nie skutkuje leczenie zachowawcze, a w badaniach obrazowych potwierdzono ucisk na korzenie nerwowe.

Najczęściej wykonywanym zabiegiem operacyjnym w przypadku przepukliny jądra miażdżystego w odcinku lędźwiowo-krzyżowym kręgosłupa jest mikrodyscektomia. W przypadkach, gdy ucisk na korzenie jest powodowany nie tylko przez dyskopatię, lecz także zmiany zwyrodnieniowe w stawach międzywyrostkowych lub zmienione zwyrodnieniowo więzadła w kanale kręgowym, konieczna jest laminektomia.

Czy jest możliwe całkowite wyleczenie bólu krzyża?

Leczenie operacyjne usuwa jedynie ciasnotę w kanale kręgowym i w określonych przypadkach stabilizuje trzony kręgów, jednak nie wpływa na przyczynę zachorowania, czyli proces zwyrodnieniowy krążków międzykręgowych i całego kręgosłupa. Ponadto ból krzyża może pochodzić nie tylko z ucisku na korzenie nerwowe, lecz także z wielu innych przyczyn, na które zabieg operacyjny nie ma wpływu, i stąd przede wszystkim wynika ograniczona skuteczność leczenia operacyjnego. Jeśli przepuklina jądra miażdżystego była główną przyczyną bólu, zazwyczaj efekt leczenia jest dobry, natomiast gdy przyczyną bólu są również inne patologie kręgosłupa, wtedy wynik operacji nie zawsze przynosi oczekiwaną poprawę. Statystycznie około 60% operowanych z powodu przepukliny jądra miażdżystego wraca w ciągu roku po operacji do poprzednio wykonywanej pracy, podczas gdy około 25% wymaga zmiany miejsca pracy. Tylko około 15% operowanych nie jest w stanie podjąć pracy z powodu utrzymującego się zespołu bólowego kręgosłupa.

Po zabiegu operacyjnym konieczna jest dalsza rehabilitacja w celu zmniejszenia ryzyka nawrotowej przepukliny. W okresie 2 lat od operacji u około 10% operowanych występuje nawrotowa przepuklina jądra miażdżystego.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia bólu krzyża?

Istotę choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa stanowią okresowe nasilanie i remisja objawów bólowych. Dlatego rehabilitację czynną (ćwiczenia aerobowe, wzmacniające mięśnie brzucha i przykręgosłupowe, ćwiczenia rozciągające itd.) należy kontynuować stale i systematycznie. Konieczne jest przestrzeganie podstawowych zasad dotyczących odpowiedniego obciążania kręgosłupa i unikania pozycji stwarzających ryzyko ponownego uszkodzenia krążka międzykręgowego.

Po zakończonym leczeniu operacyjnym nie jest konieczne wykonywanie rutynowo badań kontrolnych, jeśli dolegliwości bólowe nie nawracają lub są ograniczone i nie sugerują nawrotowej przepukliny jądra miażdżystego.

Co robić, aby uniknąć zachorowania?

Nie istnieje jedna, stuprocentowo skuteczna metoda zapobiegania rozwojowi choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa i występowaniu bólów krzyża. Najprostsze metody, które w dużym stopniu mogą zmniejszyć ryzyko wystąpienia bólu krzyża, to:

• ograniczenie niekorzystnych obciążeń kręgosłupa
• unikanie wstrząsów i wibracji
• uprawianie ćwiczeń aerobowych, wzmacniających mięśnie brzucha i przykręgosłupowe
• nauka utrzymania prawidłowej postawy ciała.

zrodlo:https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/151271,bole-krzyza

zdjecia z internetu

"Zespół Tourette'a"

Co to jest zespół Tourette'a i jakie są jego przyczyny?

Zespół Tourette'a (dokładnie zespół Gillesa de la Tourette'a) to zaburzenie z pogranicza neurologii i psychiatrii, nazywane także „chorobą tików”. Tiki mogą przybierać postać mimowolnych ruchów, powtarzania słów, często obscenicznych, mrugania powiekami, jak też pociągania nosem lub chrząkania. Wszystkie te czynności pacjent wykonuje mimowolnie. Chory w sprzyjających okolicznościach jest zdolny do powstrzymania tiku, jednak po krótkim czasie dochodzi do jego ujawnienia się, często ze wzmożoną siłą.

Przyczyna zespołu Tourette'a nie jest znana. Choroba często występuje rodzinnie.

Jak często występuje zespół Tourette'a?

Na zespół Tourette'a choruje około 5 osób na 10 000. Choroba częściej występuje u mężczyzn, niż u kobiet. Częstość występowania choroby znacząco rośnie w rodzinach, w których notowane są innego rodzaju zaburzenia ruchowe, a także choroby z grupy nadpobudliwości lub też zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne.

Pierwsze objawy choroby pojawiają się w dzieciństwie lub wieku nastoletnim.

Jak się objawia zespół Tourette'a?

Dominującą dolegliwością u osób z zespołem Tourette'a są różnego rodzaju tiki. Polegają one na mimowolnym wykonywaniu różnych ruchów. Na początkowym etapie choroby najczęściej obserwuje się zaburzenia ruchowe w obrębie twarzy, np. częste mruganie lub zaciskanie powiek. Z biegiem czasu dochodzi do uogólnienia objawów, pojawiają się gwałtowne, mimowolnie powtarzające się ruchy rąk, karku, a także różnego rodzaju tiki dźwiękowe, takie jak chrząkanie, sapanie lub wąchanie. Tiki nasilają się w chwili opowiadania o nich, chory może je powstrzymać na pewien czas kosztem narastającego wewnętrznego napięcia, ale po chwili zaburzenia nawracają, zwykle z większym nasileniem. Tiki zwiększają swoje nasilenie i częstotliwość w sytuacjach stresowych lub w stanach zmęczenia fizycznego, zwykle częściej pojawiają się wieczorem lub przy wysokiej temperaturze otoczenia.

W zespole Tourette'a oprócz wspomnianych tików ruchowych występują także tiki dźwiękowe (czyli tzw. wokalizacje) przyjmujące zwykle formę mimowolnego wykrzykiwania słów oraz zdań o wulgarnym charakterze. Często chorzy wykazują także skłonność do wielokrotnego powtarzania zasłyszanego wyrazu lub naśladowania jakiegoś dźwięku.

W zespole Tourette'a obserwowane są także różnego rodzaju zaburzenia zachowania, często nawet bardziej dotkliwe dla pacjenta niż tiki. Najczęściej chorzy dodatkowo cierpią z powodu nadpobudliwości psychoruchowej, zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych oraz zaburzeń snu, przy czym iloraz inteligencji osób z zespołem Touretta zwykle nie odbiega od normy.

Co robić w przypadku wystąpienia objawów zespołu Tourette'a?

Rozpoznanie zespołu Tourette'a może ustalić tylko lekarz na podstawie analizy opisywanych przez pacjenta objawów i obserwacji chorego w gabinecie. Dlatego w przypadku zaobserwowania u siebie opisanych objawów, należy zgłosić się do lekarza POZ. Pierwsze objawy zespołu Tourette'a pojawiają się w dzieciństwie, dlatego też rodzice dziecka lub nastolatka zwykle szukają pomocy lekarskiej już na tym etapie. Bardzo istotna jest także wnikliwa obserwacja chorego jeszcze przed zgłoszeniem się do lekarza, ze szczególnym uwzględnieniem częstości pojawiania się tików, ich wyglądu oraz czynników wywołujących. Zwykle chory zdaje sobie sprawę ze swoich objawów, nie wypiera ich, uważa za bardzo uciążliwe w codziennym życiu i szuka pomocy.

W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie zespołu Tourette'a?

Ostateczne rozpoznanie choroby może ustalić tylko lekarz po zbadaniu chorego i analizie zgłaszanych przez niego dolegliwości. Dlatego lekarz najpierw zbiera dokładny wywiad (w tym dotyczący urazów głowy w przeszłości, przyjmowanych leków oraz chorób występujących w rodzinie) od pacjenta i osoby z jego otoczenia, a następnie bada pacjenta.

Następnie, w zależności od podejrzewanej przyczyny, lekarz kieruje pacjenta na badania dodatkowe oraz konsultacje do neurologa i/lub psychiatry.

Najczęściej dodatkowo zalecane jest przeprowadzenie pogłębionego badania psychologicznego, ze względu na potrzebę oceny ewentualnych zaburzeń funkcjonowania społecznego pacjenta, upośledzenia wyższych czynności umysłowych, takich jak mowa lub uczenie się, a także wykluczenie tików na podłożu psychicznym.

Jakie są metody leczenia zespołu Tourette'a?

Zespół Tourette'a jest chorobą nieuleczalną, choć nasilenie jego objawów może być bardzo różne. Podstawowym postępowaniem u osób z zespołem Touretta jest edukacja chorych oraz ich otoczenia, ma ona na celu polepszenie codziennego funkcjonowania pacjenta, niezależnie od nasilenia objawów choroby. U pacjentów, u których objawy choroby nie są uciążliwe, nie stosuje się żadnego leczenia poza edukacją. U innych pacjentów, w zależności od nasilenia, stosuje się interwencje psychoterapeutyczne, takie jak m.in. psychoterapia poznawczo-behawioralna. Kolejnym etapem jest leczenie farmakologiczne, w którym stosuje się leki z grupy antagonistów dopaminy, między innymi neuroleptyki. Dużą skutecznością u dzieci z łagodną postacią zespołu cechują się także agoniści receptorów alfa (klonidyna) oraz leki psychostymulujące (atomoksetyna). Należy pamiętać, że odpowiednią terapię może zlecić tylko lekarz. Interwencję farmakologiczną podejmuje się tylko w wypadku bardzo nasilonych tików, znacznie utrudniających codzienne funkcjonowanie. W rzadkich przypadkach stosuje się zastrzyki z toksyny botulinowej.

Często problemem dominującym nie są same tiki, ale zaburzenia psychiczne im towarzyszące, takie jak nadpobudliwość psychoruchowa lub deficyty uwagi i to one stają się głównym celem leczenia pacjenta z zespołem Tourette'a. Należy pamiętać, że mimo przyjmowania leków objawy utrzymują się całe życie, dlatego szczególnie ważne jest, aby pacjent uczył się radzenia sobie z nimi w codziennym życiu.

Czy jest możliwe całkowite wyleczenie zespołu Tourette'a?

Objawy zespołu Tourette'a zwykle pojawiają się w dzieciństwie, największe nasilenie choroba osiąga w wieku szkolnym, z tendencją do ustępowania w wieku dorosłym. Jednak należy zaznaczyć, że u połowy chorych dolegliwości mogą utrzymywać się przez cale życie. Nawet jeżeli choroba utrzymuje się stale, objawy zwykle łagodnieją z wiekiem, możliwe są też okresy samoistnej poprawy. Tiki zwiększają swoje nasilenie i częstotliwość w sytuacjach stresowych lub męczących, w godzinach wieczornych oraz przy wysokiej temperaturze otoczenia. Choroba wykazuje tendencję do czasowego ustępowania i nawrotów, w zależności od sytuacji życiowej chorego.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia zespołu Tourette'a?

Ustąpienie objawów o charakterze ruchowym nie jest jednoznaczne z całkowitym wyleczeniem. Równie ważną częścią choroby są zaburzenia emocjonalne, dlatego chory powinien znajdować się pod stałą opieką psychologa. Pacjent z zespołem Tourette'a musi mieć świadomość celowości psychoterapii oraz metod samodzielnego radzenia sobie z narastającym napięciem. Bardzo istotną kwestią jest edukacja osób z otoczenia pacjenta, szczególnie nauczycieli dzieci z zespołem Tourette'a, ze względu na represje jakie niesłusznie mogą być stosowane wobec nich w szkole.

Osoby z zespołem Tourette'a powinny pamiętać o tym, że tiki ulegają nasileniu pod wpływem takich czynników, jak wysoka temperatura otoczenia, stres lub zmęczenie, dlatego bardzo istotne jest prowadzenie zrównoważonego trybu życia z wygospodarowaniem odpowiedniej ilości czasu na odpoczynek.

Co można zrobić, aby uniknąć zachorowania na zespół Tourette'a?

Nie jest możliwe określenie specyficznych metod zapobiegania chorobie. Najistotniejsza jest wczesna identyfikacja objawów zespołu Tourette'a, zwłaszcza u dzieci w wieku szkolnym, których edukacja oraz kontakty z rówieśnikami mogą zostać zaburzone poprzez występowanie krępujących tików ruchowych oraz głosowych, a także trudności w koncentracji uwagi, co może skutkować wykluczeniem z grupy rówieśniczej oraz brakami w wykształceniu.

zrodlo:https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/151317,zespol-tourettea

zdjecia z internetu

"Jak dziecko przeżywa rozwód????"

 Rozwód dotyczy nie tylko dwojga partnerów ale także, jeśli je posiadają – ich dzieci. Rozpad małżeństwa nie oznacza rozpadu rodziny, choć bez wątpienia diametralnie zmienia jej funkcjonowanie. Rozwód rodziców jest dla dziecka jednym z największych kryzysów życiowych, niosącym ze sobą zapowiedź zmiany. O wielkości tej zmiany decydują partnerzy dokonujący rozwodu, jednak dla dziecka, zawsze jest to zdarzenie, w którym musi zmierzyć się z rozłąką, destrukcją, a czasem odrzuceniem. Na to, jak dziecko przeżyje rozwód, wpływ mają jego cechy osobowościowe, wiek i poziom rozwoju, ale kluczowe są sposoby i strategie radzenia sobie rodziców.

Rozwód – rozpad małżeństwa, zmiana dla rodziny

Rozwód z punktu widzenia osoby dorosłej, jest przełomem w życiu mężczyzny i kobiety. W niektórych sytuacjach jest ogromną możliwością rozwojową i czymś, co prowadzić może do zmiany na lepsze. Rozstanie małżonków zmienia ich sytuację emocjonalną, ekonomiczną i społeczną. Rozwód jest rozwiązaniem umowy i wynikającej z niej relacji, która ich łączyła, ale co istotne – nie jest rozwiązaniem rodziny – ta bowiem nadal istnieje. Rozwód nie usuwa spokrewnienia i relacji rodzinnych, jednak znacząco wpływa na ich funkcjonowanie i przeżywanie. Wywołuje całą serię przemian w życiu uczestniczących w nim osób i powoduje przejście życia rodzinnego w zupełnie inną formę. Musi nastąpić ponowne ułożenie kontaktów zarówno między samymi rodzicami ale także dziećmi, które często jest zadaniem skomplikowanym, trudnym logistycznie, materialnie i emocjonalnie. Temat rozwodu na naszym blogu został już pokrótce poruszony tu https://psycholog-ms.pl/rozwod-oczami-dziecka/, jednak warto zgłębić temat, abyśmy wiedzieli, jak dzieci przeżywają rozwód, ze względu na różne czynniki.

Zmiany w rodzinie

Z perspektywy rodziny jako systemu czyli pewnej całości, zmienia się jej budowa, struktura i funkcja. Życie wszystkich członków rodziny pod jednym dachem musi zostać zastąpione życiem oddzielnym. Zmiana ta dla nas, dorosłych, może być powrotem do znanego już stanu przedmałżeńskiego, gdy byliśmy tzw. „singlami”. Dla dziecka jednak, rozwód zwykle jest przeformułowaniem całej i jedynej znanej otaczającej je rzeczywistości. Rodzina, która powinna być gwarantem bezpieczeństwa nagle ulega rozpadowi, a to może znacząco wpłynąć na postrzeganie świata przez dzieci. Rozwód dla dziecka może wiązać się z ogromnym niezrozumieniem, strachem i tęsknotą.

Osobno, ale blisko

Należy pamiętać, że po rozwodzie nadal oboje rodzice wywierają wpływ na dzieci. W tym kontekście, odnosi się to na przykład do sposobów i zdolności radzenia sobie z kryzysami. To od nas, dorosłych, dziecko uczy się przechodzenia przez konflikty, sposobu komunikacji w czasie ich trwania oraz rozładowywania napięcia. Jeśli nasz dorosły konflikt będzie pełen agresji, przemocy, kłótni i napięcia – dziecko to odczuje i nauczy się tego – to oznacza, że będzie reagowało podobnie, mierząc się z własnymi trudnościami.

To jak dziecko przeżyje rozwód, zależy od jego poziomu rozwojowego. Inaczej będzie reagował maluch w wieku przedszkolnym od dziecka uczęszczającego do szkoły podstawowej, którego zachowanie nie będzie jednak tożsame z reakcją licealisty. Tym co jednak względnie wspólne u dzieci w każdym wieku, jest zestaw posiadanych i przeżywanych emocji oraz związanych z nimi uczuć. U dzieci pojawić się może całe spektrum emocji, od strachu przez złość, smutek, tęsknotę, a czasami nawet ulgę.

Jak dziecko przeżywa rozwód?

Niemowlęta i dzieci we wczesnym wieku przedszkolnym – od urodzenia do około 3 roku życia.

U dzieci najmłodszych i zupełnie zależnych od rodziców, charakterystyczna jest bardzo ścisła i silna relacja z mamą. To, jak w sytuacji rozwodu zachowuje się i reaguje, ma bezpośredni wpływ na zachowania i przeżycia dziecka. Ekspresja emocjonalna, reakcje na otoczenie, w tym także reakcje na samo na dziecko, to czynniki kształtujące jego przeżycia, a które w tym okresie potrzebuje wzmożonej uwagi i troski opiekuna.

Reakcja regresywna – niemowlę w ciele kilkulatka

Gdy rodzice separują się od siebie lub decydują się na rozejście, u kilkuletniego malucha może pojawić się tak zwana regresja, czyli pojawienie się zachowań charakterystycznych dla wcześniejszych etapów rozwojowych. Dziecko może zacząć nagle domagać się karmienia butelką czy nawet piersią, używania smoczka. Zdarza się, że maluch staje się mniej ruchliwy i aktywny, mniej mówi lub używa takiego języka, jak dzieci młodsze. Czasem pojawiają się też trudności w prawidłowym korzystaniu z toalety. Gdy dziecko doświadcza braku znanej mu dotychczas stabilności i bezpieczeństwa, może pojawić się potrzeba ciągłego kontaktu z rodzicem, czyli reagowanie płaczem i krzykiem w sytuacjach oddalenia lub nieobecności oraz częste próby zwrócenia na siebie uwagi. Zachowania regresywne dzieci są zwykle tak silne, jak intensywne są reakcje rodzica na zaistniałą sytuację. Im silniejsze rozdrażnienie, napięcie psychiczne, niepokój i zdenerwowanie opiekunów, tym intensywniejsze będą reakcje dziecka, wymagające od rodziców wzmożonej opieki nad maluchem.

Dzieci w wieku przedszkolnym od ok. 3 do 5 lat

Dzieci w tym wieku postrzegają świat bardzo egocentrycznie czyli czują się tak, jakby były dla siebie i innych “centrum świata”. W tym okresie rozwojowym, przeżywają zwykle swoich rodziców jako dobrych, a nawet najlepszych na świecie (bo przecież samo dziecko w swoim przeżywaniu jest najważniejsze). W tym wieku, sposób w jaki dziecko wyobraża sobie obraz rodzica (także tego nieobecnego) i jakie ma wobec niego życzenia, jest dla dziecka równoznaczne z realnością.

“Wierzę, że wrócisz!”

W sytuacji rozwodu w rodzinie, w której żyje przedszkolak, gdy jedno z rodziców odchodzi lub jest przez większość czasu nieobecne, maluch zwykle zakłada i wierzy, że ta nieobecność jest chwilowa. W myśleniu egocentrycznym dziecka, panuje bowiem przekonanie, że rodzic nie opuściłby tak ważnego elementu świata, jakim jest samo dziecko i na pewno niebawem wróci na stałe.

Reakcje lękowe u dzieci

Dzieci w wieku przedszkolnym przeżywają i okazują swoje emocje na rozmaite sposoby, mogące towarzyszyć sytuacji rozwodowej. Konfrontacja z taką rzeczywistością, która nie odpowiada dziecięcym wyobrażeniom ani życzeniom, prowadzi do uaktywnienia i tworzenia się nowych obaw i lęków. Te istniejące aktywują się, pobudzają wyobraźnię dziecka i wpływają na przeżywanie trudnej rzeczywistości. Trudne emocje mogą zatem przybrać postać nerwowych nawyków takich jak:

• kręcenie włosów,
• skręcanie i szarpanie ubrania,
• pochrząkiwanie,
• ssanie palca,
• obgryzanie paznokci.

Napięcie może też objawiać się:

• trudnościami w zasypianiu,
• zmianami apetytu,
• zmianami w aktywności,
• nadmiernym uzależnieniem od jednego z rodziców,
• huśtawką emocjonalną,
• atakami złości i agresji wyrażonej fizycznie i werbalnie, skierowanymi często do rodzeństwa lub do tego z rodziców, który jest bardziej dostępny/pobłażliwy.

Powyższym zachowaniom towarzyszy często smutek, obniżony nastrój, płaczliwość, wycofanie się z kontaktów z rówieśnikami, bierność, apatia, utrata aktywności.

Dzieci w młodszym wieku szkolnym, około 6 – 9 lat

W tym wieku, dzieci są już bardziej narażone na pojawienie się zaburzeń w rozwoju osobowości, niż w wieku przedszkolnym. W tym wczesnoszkolnym okresie często się zdarza, że dziecko wypiera lub zaprzecza rozwodowi rodziców. Powszechnie obserwowane jest także obniżone poczucie wartości, wynikające z poczucia posiadania tylko jednego rodzica.

Reakcje na nieobecnego rodzica

Reakcja na rodzica “odchodzącego” od rodziny, może przybrać postać zarówno postawy pozytywnej jak i negatywnej. Dziecko może zacząć waloryzować nieobecnego rodzica, podkreślać jego dobre cechy. Zdarza się, że ma to charakter wyraźnie życzeniowy, ale może wynikać z istnienia pozytywnych i głębokich więzi emocjonalnych.

Dziecko może też reagować negatywnie – przyjąć wobec rodzica postawę niechętną, wrogą

i pełną lęku. Taka sytuacja często bywa efektem naśladowania i identyfikowania się z negatywną postawą drugiego rodzica, który pozostał z dziećmi. Dzieci mogą stworzyć obraz nieobecnego opiekuna jako osoby, która szczególnie skrzywdziła rodzinę poprzez opuszczenie, bez względu na przyczynę odejścia.

Zdarza się, że pojawiają się trudności w nawiązywaniu dobrych kontaktów z osobami płci tej samej, co rodzic “odchodzący”. U wielu dzieci pojawia się także postawa wrogości wobec rodzica, z którym dziecko pozostaje i sympatii dla tego, który odszedł. Pozostający z dzieckiem rodzic borykać się może z buntem, agresją i wrogością, bywa że jest obarczany winą za odejście tego drugiego. Reakcją na duże zmiany rodzinne, u dzieci w tym wieku, są często:

• obniżony nastrój,
• komunikowanie silnego smutku,
• poczucie odrzucenia i samotności,
• niewiara w odwracalność dramatycznej sytuacji,
• bierność,
• myślenie negatywne o sobie,
• utrata poczucia własnej wartości,
• złość i agresja,
• drażliwość,
• zamykanie się w sobie,
• brak współpracy z innymi.

Agresja i złość

Zdarza się, że dzieci reagują dość paradoksalnie – prezentują agresję do rodzica, który pozostał z dzieckiem, a jednocześnie mają ogromne poczucie winy z powodu takich uczuć. Może pojawić się wtedy niepokój i rozdrażnienie, a w skrajnych sytuacjach mogą pojawić się trudności rozwojowe, zanik uzdolnień i brak sukcesów szkolnych. Warto pamiętać, że obawy dziecka w dużym stopniu są odzwierciedleniem jego wyobraźni. W sytuacji rozwodu dziecko przeżywa utratę rodzica i może czuć się porzucone i opuszczone nie przez jednego, ale nawet przez obojga.

Późniejszy okres szkolny, 9-12 lat

Dzieci w tym wieku znacznie boleśniej przeżywają rozwód rodziców. Dzieje się tak dlatego, że mają są bardziej świadome zaistniałej sytuacji rozbicia rodziny i utraty któregoś z rodziców, a to oznacza mniejszą zdolność do zaprzeczania istniejącej sytuacji. Kolejną trudnością może okazać się zdolność do zrozumienia sytuacji rozwodowej z jednoczesnym przeżywaniem znaczących konfliktów wewnętrznych.

Konflikty wewnętrzne u dzieci

Konflikty wewnętrzne to jednoczesne i sprzeczne emocjonalne reakcje na rozbieżności, jakie pojawiają się w przeżywaniu sytuacji. Dziecko może zatem odczuwać konflikt wynikający z jednoczesnego odczuwania złości, a nawet postawy agresji wobec rodziców lub jednego z nich, z jednoczesnym silnym przywiązaniem i miłością. Kolejną bardzo trudną i często niedocenianą kwestią jest lojalność dziecka wobec rodziców. Dziecko może czuć się w obowiązku zachowania lojalności wobec któregoś z rodziców, z jednoczesną potrzebą utrzymania bliskiej więzi z każdym z nich. Dzieci w wieku szkolnym, mając już częściowo rozwiniętą osobowość, zaczynają uciekać w mechanizmy obronne. Takimi strategiami są na przykład:

• marzycielstwo,
• poszukiwanie wsparcia w grupach rówieśniczych,
• poszukiwanie zaspokajania własnych potrzeb poza rodziną,
• czasem nawet ucieczki z domu.
  Mechanizmy obronne służą obniżeniu poczucia zagrożenia i lęku, ale nie rozwiązują sytuacji problemowej.

Wciąganie dziecka w konflikt

Niestety, częste ale jednocześnie bardzo szkodliwe jest włączanie dziecka w istniejący między rodzicami konflikt i poszukiwanie w nim sojusznika. To właśnie takie sytuacje powodują powstawanie ogromnych konfliktów wewnętrznych związanych z lojalnością. Dzieci reagują wtedy zwykle smutkiem, drażliwością, płaczliwością, niskim poczuciem wartości. Utrudniony jest też proces kształtowania systemu wartości, nawiązywanie trwałych i pozytywnych kontaktów z rówieśnikami i często pojawiają się trudności szkolne.

Młodzież – 13-17 lat

Młodzież przeżywa rozwód swoich rodziców nie mniej boleśnie niż młodsze dzieci. Jednak wyższy poziom dojrzałości osobowości i sfery umysłowej, umożliwia bardziej realistyczna ocenę konfliktu i sytuacji. To pozwala, a przynajmniej ułatwia, na utrzymanie dystansu wobec rodziców i ich problemów. Radzeniu sobie sprzyja między innymi zaangażowanie dorastających w zdarzenia, które dzieją się poza ich środowiskiem rodzinnym, czyli udział w życiu społecznym, szkolnym, nawiązywanie przyjaźni.

Radzenie sobie poza domem

Gdy jednak młody człowiek, ze względu na obecny konflikt, nie znajduje oparcia we własnej rodzinie, może zacząć szukać tego wsparcia na zewnątrz. Takie strategie radzenia sobie mogą prowadzić do zarówno pozytywnych jak i negatywnych skutków. Na przykład, adolescent doświadczający rozwodu może szybciej się usamodzielnić – dążą oni bowiem często do niezależności emocjonalnej, a nawet materialnej. Poszukiwanie wsparcia i autorytetów poza domem rodzinnym czasem związane jest z pociągiem do ryzyka – przestępczości (gangi młodzieżowe), przedwczesną inicjacją seksualną, czy używaniem substancji psychoaktywnych.

Spora grupa młodzieży z rodzin rozwodzących się, wyraża brak zaufania do związków małżeńskich, rodzina przestaje być dla nich miejscem dającym poczucie bezpieczeństwa i możliwości rozwoju osobistego. Pojawia się brak wiary w możliwość budowania trwałych więzi opartych na wzajemnej miłości, zaufaniu i szacunku.

Wsparcie dziecka w sytuacji rozwodu

Dzieci przedszkolne, szkolne i młodzież – każda grupa wiekowa jest obecna w gabinetach psychologicznych. Tym, co zwykle jest najtrudniejszym aspektem rozwodu, to walka rodziców o dziecko lub angażowanie go w konflikt.

Takie działania niosą za sobą całą gamę konsekwencji – lęk i strach przed odrzuceniem, nieujawnianie swoich prawdziwych uczuć czy trudność z wyrażaniem miłości wobec któregoś z rodziców z powodu obawy przed karą moralną, psychiczną lub fizyczną tego drugiego. Rozpad rodziny poprzez rozwód jest dla wielu osób najbardziej bolesnym doświadczeniem życiowym. Pojawiający się kryzys wymaga wielostronnego wsparcia zarówno dla małżonków jak i ich dzieci.

Rozwodzimy się – jak pomóc naszemu dziecku?

1. Zadbajcie o to by w waszym dziecku trwało poczucie, że nadal jest dla Was najważniejsze, bez względu na Waszą relację partnerską i konflikty. Dziecko musi mieć poczucie, że nadal ma oboje rodziców i będzie miało nieograniczoną możliwość kontaktowania się z każdym z Was.
2. Zadbajcie o to, by Wasze problemy małżeńskie były osobną, Waszą częścią życia i nie wpływały na obowiązki i sprawy rodzicielskie – zapewnijcie o tym też dziecko.
3. Bez względu na eskalację konfliktu, jeśli nie ma ku temu bezpośrednich przeszkód, utrzymujcie w dziecku i dbajcie o pozytywny obraz drugiego rodzica. Nie deprecjonujcie przy nim_niej wzajemnie swojej wartości, bo to może wywołać konflikt związany z lojalnością.
4. W okresie separacji czy rozwodu, ważne jest przedstawiajcie dziecku zaistniałą sytuację małżeństwa i istniejącego w nim kryzysu odpowiednio do jego_jej potrzeb i wieku. Rozmawiajcie z dzieckiem po to, aby zrozumiało Waszą decyzję, ale by nie musiało obarczać siebie winą, doświadczać lęku przed odrzuceniem czy poczucia braku lojalności wobec któregoś z Was.
5. Może być tak, że Waszej rodzinie będzie potrzebna profesjonalna pomoc, aby doprowadzić do uznania i nawiązania przez Was jako rodziców konieczności dialogu i współpracy, w zakresie oddziaływań opiekuńczo-wychowawczych nad dziećmi. Wtedy warto zgłosić się na konsultację lub terapię do psychologa rodzinnego.
6. Również i Wy, indywidualnie, możliwe że będziecie potrzebować wsparcia w zmaganiu się z sytuacją rozwodową tak, aby była ona dla Was najmniej bolesna – takich działań podejmie się psychoterapeuta_ka indywidualny_a

zrodlo:https://psycholog-ms.pl/jak-dziecko-przezywa-rozwod/

"Narcyzm patologiczny - poznaj trzy maski, jakimi się posługuje"(video)

 Narcyzm patologiczny posługuje się trzema maskami, którymi dana osoba zakrywa się w celu manipulowania oraz ukrywania własnych intencji oraz tego kim w rzeczywistości jest. Osoby takie w otoczeniu innych nie chcą wyjść na aroganckie. Z tego właśnie powodu ci, którzy są zdominowani przez narcyzm patologiczny używają swoich doskonale wyćwiczonych mechanizmów. W ten sposób wprowadzają w błąd osoby z najbliższego otoczenia i nie tylko. 

Narcyzm patologiczny polega na tym, że dana osoba zbyt wiele o sobie myśli oraz ocenia się w przesadnie wygórowany sposób. Problem nie kończy się jednak na samym wygórowanym poczuciu własnej wartości, ale również na tym, że całe jej postępowanie skupia się na zyskiwaniu aprobaty i podziwu otoczenia. Osoby takie zachowują się w ten sposób, ponieważ w głębi duszy odczuwają pogardę do samych siebie.

Postmodernizm nie jest niczym innym, jak kolejnym stopniem w skali personalizacji jednostki dedykowanym samozadowoleniu narcyza i nieczułym kombinacjom kalejdoskopowym.

-G. Lipovetsky-

Narcyzm patologiczny

Kto odznacza się zniekształconym narcyzmem może okazać się bardzo destrukcyjny w stosunku do innych. W swoim zapale zmierzającym do upewniania się o swojej świetności osoby takie stają się skrajnymi manipulatorami, okrutnymi i wykorzystującymi innych. Nie robią tego jednak w sposób świadomy. Raczej oszukują samych siebie w stosunku do obranej przez siebie drogi.

Tworzą maski, którymi posługuje się narcyzm patologiczny w celu przekonania siebie i innych, że są godni podziwu. Warto bliżej przyjrzeć się temu zagadnieniu.

1. Fikcyjne ulepszanie siebie

Oto jedna z masek, którymi posługuje się narcyzm patologiczny. Polega na osiąganiu rozwoju, którego celem nie jest jednak ulepszanie własnej osobowości, ale wywoływanie wrażenia na innych. Celem może być wzbudzanie w innych podziwu, zawiści lub podporządkowania.

Jedną z charakterystycznych cech wspomnianego narcyzmu jest szczególny rodzaj poczucia wartości. Oznacza to, że ich poczucie własnej wartości nie rodzi się z naturalnej miłości własnej. Wręcz przeciwnie, opiera się on na opinii innych na ich temat.

Z tego względu to, że osoby takie stają się lepsze nie stanowi celu, ale narzędzie. W tym przypadku celem jest natomiast narzucanie się innym i osiągnięcie, aby ostatecznie podporządkowali się lub czuli się gorsi. Ujawnia się ona w tym, że dana osoba wielokrotnie popada w próżność z powodu osiąganych awansów. Zwraca też uwagę innym, jeśli nie dostrzegli u niej postępu.

2. Poświęcanie samego siebie

To jedna z bardziej mylących masek stosowanych przez osoby zdominowane przez narcyzm patologiczny. Polega na tym, że bierze ona na siebie obowiązki, które do niej nie należą, teoretycznie po to, żeby pomóc innym w rozwiązaniu ich problemów. Potrafią nawet pozbawiać innych przywilejów lub cierpieć za innych w trudnych sytuacjach.

Po raz kolejny problem polega na tym, że nie robią tego z właściwych pobudek. Wcale nie chodzi im o to, żeby pomóc innym. Chodzi im raczej o zyskanie autorytetu i uzależnienia od siebie innych. Poświęcenie własnej osoby w danej sytuacji stanowi demonstrację dobroci, szczodrości i oddania. To jednak tylko baza pozwalająca ostatecznie wynieść na piedestał własną osobę.

Tak jak w poprzednim przypadku, tego rodzaju maski można odkryć w łatwy sposób. Taki rodzaj poświęcenia nigdy nie trwa zbyt długo. Ostatecznie osoba taka wywoła poczucie winy w tych, którym “pomaga”, wymagając przy tym szczególnego rodzaju traktowania lub specjalnych przywilejów. Oczekują miejsca wywyższonego względem innych.

3. Wyobrażenie wspaniałości

Narcyzm patologiczny sprawia, że owładnięte nim osoby mają wyobrażenie wspaniałości na temat własnej osoby. W rzeczywistości czują się lepsze od innych. Stale porównują się z innymi i w swoich oczach zawsze wypadają lepiej. Uważają się za lepsze, bardziej tolerancyjne, bardziej utalentowane, zawsze lepsze, nawet gdy nie jest to prawdą.Charakterystyką jest to, że czują się upoważnione do odczuwania złości. Uważają, że mają patent na obrażanie się. Ich złość jest święta. Jeśli wybuchają, to dlatego, że inni doprowadzili ją do tego stanu. Jeżeli krzyczą, to dlatego, że nie mogą wytrzymać, że ktoś jest niesprawiedliwy w stosunku do tak dobrej osoby, jak ona. Jeśli natomiast się obrażają, to również stoi za tym jakaś uzasadniona przyczyna.

Czasem nawet udaje jej się przekonać innych, że to właśnie ona ma rację. Jednym z typowych przykładów jest maltretowanie pracowników przez szefów, którzy robią to “dla ich dobra”. Czasem nawet cała grupa może stać się ofiarą.

Narcyzm patologiczny stosuje różnego rodzaju maski mające na celu kamuflowanie złych zachowań. Warto jednak pamiętać, że osoby, które tak postępują, w rzeczywistości bardzo cierpią i potrzebują Twojej pomocy.

zrodlo:https://pieknoumyslu.com/narcyzm-patologiczny-trzy-maski/

Tajemnice podświadomości - Jak rozpoznać Narcyza?

video z internetu